Čovjek koji je Novi Pazar zavio u crno
Na prostoru današnjeg novopazarskog naselja Hadžet svakodnevno su vršena masovna strijeljanja, ne samo Novopazaraca, već i ljudi iz drugih dijelova Sandžaka.
Hadžet je nekada bio veliko novopazarsko mezarje. Nakon savezničkog bombardiranja Novog Pazara početkom novembra 1944. godine, avionske bombe su na Hadžetu napravile velike kratere koji su poslužili kao masovne grobnice strijeljanih.
Ljudi su bez ikakve ozbiljne istrage i suđenja hapšeni, osuđivani na smrt i potom tokom noći strijeljani. Sva strijeljanja su izvršena tajno, pod velom noći, izuzev javnog strijeljanja 21. januara 1945. godine Aćifa Hadžiahmetovića i Ahmeda Dace.
Grad je živio u grču i strahu i svi su se pitali da li će i njih pripadnivci OZNE uhapsiti, odvesti i strijeljati.
Vođa ove krvave ekspedicije bio je načelnik OZN-e za Sandžak 1944. i 1945. godine Pljevljak Đorđije Đorđe Peruničić.
Prijeki sud se nalazio na spratu zgrade „Javnog komunalnog preduzeća“ u ulici 28. novembar, u centru grada.
Zgrada komunističke tajne policije tzv. OZNE, gdje su prebijali naš narod, bila je na početku Sudskog sokaka, iznad Parka.
Po njegovoj naredbi pobijeno je oko dvije hiljade ljudi.
Tako je uz legendarnog Paliđaka, Đorđije Đorđe Peruničić upamćen kao najveći masovni ubica građana Novog Pazara i šire okoline.
Ko je čovjek koji je kao niko prije njega zavio u crno grad Novi Pazar i porodice iz drugih dijelova Sandžaka?
Đorđije Đorđe Peruničić je rođen 1913. godine u mjestu Premćani kod Pljevalja,
Gimnaziju je završio u Pljevaljima.
U Kraljevini Jugoslaviji završio je Pravni fakultet u Beogradu.
Obavljao je funkciju sudije. Imao je i čin poručnika vojske Kraljevine Jugoslavije.
Prije Drugog svjetskog rata pripadao je komunističkom studentskom pokretu u Beogradu.
Bio je jedan je od istaknutih organizatora ustanka u pljevaljskom srezu 1941. godine.
I drugi članovi porodice Perunučić su se priključili narodno-oslobodilačkom pokretu i imali su važne pozicije u ovom pokretu.
Član Komunistčke partije Jugoslavije je od avgusta 1941. godine.
Postao je zamjenik komandira Prve pljevaljske partizanske čete.
Učesnik je čuvene Pljevaljske bitke 1. decembra 1941. godine.
Imao je važnu ulogu i u organiziranju nove narodne vlasti u pljevaljskom srezu. Postao je prvi sekretar Sreskog narodnooslobodilačkog odbora sreza pljevaljskog 1942. i član Sreskog komiteta Komunističke partije Jugoslavije za Pljevlja 1942. godine.
Prvi je komandant mjesta u Pljevljima od septembra 1943. godine.
Zamjenik načelnika, pa načelnik OZN-e (Odjeljenje za zaštitu naroda) za Sandžak 1944. i 1945. godine.
OZNA је bila kontraobavještajna služba NOVJ u Drugom svjetskom ratu u Jugoslaviji i FNRJ. Ustanovlјena je 13. maja 1944. naređenjem Josipa Broza Tita, a marta 1946. godine reorganizirana u Upravu državne bezbjednosti (UDBA) i Kontraobavještajnu službu (KOS) Jugoslovenske armije.
Potom je imenovan za pomoćnika javnog tužioca.
Zatim je postao Zamjenik državnog tužioca Srbije.
Od 1951. godine bio je predsjednik Sreskog odbora u Pljevljima.
Od 1955. do 1963. godine bio je predsjednik općine Pljevlja. Ostao je i tada upamćen po strogosti i po tome što je na važne položaje u lokalnoj hijerarhiji imenovao veliki broj svojih rođaka iz porodice Peruničić.
Potom je postao član Centralnog komitete Saveza komunista Crne Gore.
Bio je i poslanik Skupštine Crne Gore i poslanik Savezne skupštine, a potom i savezni ministar.
Penzionisan je 1969. godine.
Umro je 6. aprila 1975. godine.
U centru grada, na trgu u Pljevljima, 20. novembra 1981, otkrivena je spomen-bista Đorđija Peruničića, a i trg je dobio ime po njemu.
Pljevlja i Crna Gora ga slave kao revolucionara i gradski trg se zove po njemu. Novi Pazar ga pamti kao čovjeka koji je za relativno kratko vrijeme izrekao najviše smrtniih kazni u historiji ovog grada i Sandžaka i mnoge bošnjačke porodice zavio u crno.
Za jedne revolucionar, za druge masovni ubica Bošnjaka.
Esad Rahić
Stavovi izraženi u ovom tekstu autorovi su i ne odražavaju nužno uredničku politiku Sandzaklive.rs portala.
