Albanijan post: Novi sporazum Srbije i Kosova 2023. godine, priznanje poslije deset godina

Sporazumom, ako predlog bude privaćen, nezavisnost Kosova će priznati i pet država članica EU koje to do sada nisu učinile, a Srbija će imati koristi od ogromne finansijske pomoći, ekonomske pomoći i biće priznata kao sila regiona.

U 2023. godini mora biti potpisan drugi sporazum o normalizaciji odnosa, kojim Srbija faktički prihvata realnost Kosova kao nezavisne države, ali je formalno ne priznaje, navodi se u planu za novi okvir dijaloga Srbije i Kosova, koji je sačinjen posle angažovanja izaslanika Nemačke i Francuske, piše list Albanijan post, a prenosi N1.

Albanski list piše da se u dokumentu navodi da se u kasnijoj fazi, hipotetički poslije deset godina, kada je Evropska unija (EU) spremna da se širi i uključi Zapadni Balkan, dolazi do sporazuma o međusobnom priznavanju, kao preduslovu za članstvo obje zemlje u EU.

Sporazumom, ako predlog bude privaćen, nezavisnost Kosova će priznati i pet država članica EU koje to do sada nisu učinile, a Srbija će imati koristi od ogromne finansijske pomoći, ekonomske pomoći i biće priznata kao sila regiona.

“Novi okvir” je predlog koji je proizašao direktno iz uključivanja francuskog predsjednika Emanuela Makrona i njemačkog kancelara Olafa Šolca u proces dijaloga, jer se u dokumentu navodi da “Kosovo i Srbija sami nikada neće moći da riješe problem”, prenosi Albanijan post.

Dokument na četiri strane sadrži desetogodišnju viziju rješavanja problema i pruža “makroperspektivu”.

On se sastoji od uvoda, tri segmenta, sa tri podnaslova koji sadrže 13 tačaka, a Albanijan post navodi da je dokument predstavljen premijeru Kosova Aljbinu Kurtiju i predsjedniku Srbije Aleksandru Vučiću poslije posjete izaslanika Francuske i Nemačke, Emenuela Bonea i Jensa Pletnera regionu.

Predlog predviđa i šta dalje ako Kosovo i Srbija ne prihvate taj dokument.

Dio o viziji dijaloga, “makroperspektiva”, pokazuje u tri tačke šta se očekuje u narednih 10 godina ako se sporazum prihvati.

U dokumentu se navodi da je 2013. godine dogovoren prvi sporazum za normalizaciju odnosa, 2023. godine se očekuje drugi sporazum za normalizaciju odnosa – stvarno prihvatanje nezavisnosti Kosova naspram formalnog akta priznanja, a treći sporazum za normalizaciju odnosa – formalno uzajamno priznanje, neposredno prije nego što šest država Zapadnog Balkana pristupi EU, piše u tekstu koji prenosi list.

U prvoj tački se ističe da “do sredine 2023. godine mora biti postignuta suštinska normalizacija odnosa”.

“Kosovo i Srbija su dvije odvojene pravne i političke realnosti koje kao takve moraju prepoznati sve strane u procesu dijaloga. Sve strane su Priština (Kosovo), Beograd (Srbija) i Brisel (EU, što znači sve države EU, uključujući one koje nisu priznale)”, dok se u narednoj tački pojašnjava pozicija Srbije.

“Srbija neće biti spremna za ulazak u EU bez potpune normalizacije političkih, pravnih i diplomatskih odnosa sa Kosovom. Međutim, s obzirom na to da je pristupanje Srbije EU još daleko, u ovoj fazi od Srbije se neće tražiti da pravno prizna Kosovo”.

Stoga se u četvrtoj tački precizira da “Srbija za sada, umjesto priznanja, mora da prihvati realnost Kosova kao posebnu političku i pravnu realnost”, a list ukazuje da je tu tačku, na konferenciji u Beogradu, javno prihvatio i predsjednik Vučić kada je izjavio: “Oni insistiraju da tamo (na Kosovu) postoji realnost koju kao takvu moramo da prihvatimo”.

U dokumentu se pojašnjava da je “suština ispravna upotreba semantike: prihvatanje nezavisnosti Kosova nasuprot priznavanju nezavisnosti Kosova”.

“Faktički gledano, Kosovo i Srbija treba da u potpunosti normalizuju odnose, omogućavajući bilateralno kretanje ljudi i robe. Ta normalizacija treba da se odrazi i na regionalne izvještaje. Drugim riječima, povezanost, socio-ekonomski razvoj, dobrosusjedstvo i digitalni podaci. Zajedničko regionalno tržište koje promoviše Savjet za regionalnu saradnju, zasnovano na četiri slobode EU i koje vodi region ka Jedinstvenom zajedničkom tržištu EU”, navodi se u tekstu.

U narednoj tački se navodi da će, “prihvatajući Kosovo kao posebnu političko-pravnu realnost, Srbija zauzeti pasivan stav i više se neće protiviti članstvu Kosova u međunarodnim organizacijama”.

Poslije drugog sporazuma o normalizaciji odnosa, pet zemalja u EU pridružiće se ostalim članicama EU koje priznaju Kosovo. Ta unija omogućava Briselu da tretira članstvo šest država Zapadnog Balkana kao jedan blok, navodi se u dokumentu.

Članstvo Kosova u Ujedinjenim nacijama zavisi od veta Rusije u Savjetu bezbjednosti. Međutim, sve dok EU i SAD ne riješe svoja pitanja sa Rusijom, poslije drugog sporazuma o normalizaciji odnosa, članstvo Kosova u međunarodnim organizacijama prolaziće kroz faze – članstvo u Savjetu Evrope, Interpolu i UNESKO, početak pregovora o NATO i EU, a posljednja faza bi bila članstvo u UN.

Na samom kraju je objašnjeno šta obje strane dobijaju ako potpišu sporazum i kakve bi bile posljedice ako se dogovor ne postigne.

Dokument je, kako je objašnjeno na početku, makro perspektiva, sačinjena kao nacrt objašnjenja ključne dinamike i ne bavi se konkretnim elementima, niti dogovorima jedan po jedan koji su do sada postignuti u Briselu, među kojima je i Zajednica opština sa srpskom većinom, navodi Albanijan post.

Ono što je do sada viđeno, EU i druge zapadne diplomate žele da se sprovedu svi potpisani sporazumi, uključujući i Asocijaciju, čemu se kosovska vlada protivi.

Izvori lista, koji imaju direktna saznanja o aktuelnom procesu, potvrđuju da je bez spremnosti Srbije da formalno prizna nezavisnost Kosova, veoma teško postići dogovor o ZSO koja bi obezbijedila veći stepen autonomije za kosovske Srbe.

Drugim riječima, dodaje se, prilično lako se razgovori o Asocijaciji mogu premestiti u treću fazu dijaloga, kada evropska perspektiva Srbije i Kosova postane opipljiva.