Serija zemljotresa pogodila Srbiju – Na karti označen i Novi Pazar
Serija manjih zemljotresa pogodila je Mladenovac i Kragujevac tokom poslednjih nekoliko dana. Prvi zemljotres se dogodio 30. oktobra u Mladenovcu, par dana kasnije usledio je niz potresa koji je zahvatio i područje Kragujevca, a poslednji zemljotres dogodio se jutros oko osam časova u Topoli magnitude 1,7.
Seizmolog Slavica Radovanović objasnila je svojevremeno da se ne može predvideti gde će biti sledeći potres ali nam, kako predviđa, predstoji i trend buđenja, tako da u narednih 10 do 15 godina možemo očekivati zemljotrese vrlo velikih magnituda na prostorima Balkana.
Na karti seizmičkog hazarda označena su područja centralne Srbije do Aleksandrovca, okolina Novog Pazara, delovi Vojvodine na severu Bačke kod Apatina, istok Banata duž granice sa Rumunijem, kao i područje oko Kladova i Negotina.
Za tektonske zemljotrese, karakteristične za naše područje, osnovni izvor energije su tektonski naponi izazvani podvlačenjem afričke ploče pod evropsku. S tim da jadranska ploča izaziva podrhtavanje tla u Albaniji.
Miodrag Petrović, doktor sa Rudarsko – geološkog fakutelta u Beogradu, svojevremeno je iscrtao kartu seizmičkog hazarda Srbije s predviđanjima za sledećih 50, 100 i 200-500 godina. Takođe, na karti se vide i žarišne zone, od kojih su neke izvan granica naše šemlje, ali posledice ćemo i mi osetiti.
Prema njegovim procenama, najjači mogući potresi se očekuju u Svilajncu, Lazarevcu, Vranju i na Rudniku inteziteta po površini osam do devet stepeni Merkalijeve skale i jačine magnitude u dubini od šest do sedam stepeni Rihterove lestvice. Proračunima je obuhvaćena okolina pomenutih naselja.
U Srbiji je izabrano više od 900 tačaka (lokacija) na osnovu trusova u razdoblju od 1901. do 1997. godine, što je gotovo jedan vek. Za svaku žarišnu tačku sračunate su i procenjene magnitude na osnovu ponovljivosti u sledećih sto godina. Ključni izvor podataka je katalog jakih zemljotresa (280 u Srbiji i susednim zemljama), sastavljen za potrebe regionalnog ogranka Uneska.
Da će i naše komšije osetiti zemljotres zbog kojih će se skoro istom silinom prodrmati i pojedini krajevi Srbije, takođe je naznačeno na karti. To su snažni potresi na južnom Jadranu, u Skoplju i Berovu, gradu u Severnoj Makedoniji i Vrančeu okrugu u Rumuniji.
Doktori Stefano Parolai i Dario Slejko iz italijanskog Centra za seizmološka istraživanja pri Nacionalnom institutu za okeanografiju i geofiziku su u periodu kada je središnju Italiju pogodio snažan zemljotres objasnili su koja su područja najviše podložna zemljotresima.
– Mape seizmičkih hazarda Evrope jasno pokazuju da su najopasnija područja koja se nalaze na granici ploča između Evrope i Afrike, to su Apenini, istočni Alpi, Dinaridi i Helenidi. Štaviše, veliki potresi se javljaju i duž oblasti zvane Helenski, odnosno Egejski luk – objasnili su oni tada.
Jadranska priobalna zona
Vojvodina – Kanjiža, Bečej, Novi Sad i Ruma
Zapadna Srbija – Loznica, Krupanj i Bajina Bašta
Centralna Srbija – Lazarevac, Aranđelovac, Rudnik, Kraljevo i Kopaonik
Područje Velike Morave – Svilajnac, Jagodina i Stalać
Područje Istočne Srbije – Golubac i Negotin
Područje između Nišave i srednjeg i gornjeg toka Južne Morave – Dimitrovgrad, Bosilegrad, Niš i Vranje
Kosmet – Peć, Prizren, Priština, Lipanj i Uroševac
Tokom jedne “mirne” godine na teritoriji Srbije se locira oko 1.000 zemljotresa, a u slučaju jačeg, prati ga veći broj slabijih potresa.
Najveći broj zemljotresa manjih magnituda koje instrumenti mogu da registruju, ljudi ne mogu da osete. Na jedan zemljotres magnitude šest, dogodi se približno 10 potresa magnitude pet i približno 100 potresa magnitude četiri stepena. (Alo)
